De platformeconomie is booming. Dat is dat deel van de economie waar producten en diensten digitaal worden aangeboden en verhandeld. Voorbeelden van succesvolle platforms zijn Facebook, Alibaba, Amazon, Airbnb, Thuisbezorgd.nl en Uber. Wat betekent deze ontwikkeling voor de bedrijven aan de DSGC-tafel en wat is volgens hen de impact daarvan op de SDGs. Tijdens de bijeenkomst op 12 november laten Nederlandse CEO’s hun gedachten hierover gaan, onder leiding van DSGC-voorzitter Jan Peter Balkenende, Irine Gaasbeek (Accenture) en Frits de Groot (VNO-NCW).

Opmerkelijke uitspraken aan de DSGC-tafel
1. De ontwikkelingen gaan razendsnel, juist in Nederland. We staan in de top 5 van het online shoppen. Bijna veertig procent van de overnachtingen in Amsterdam wordt via het digitale platform Airbnb geboekt. Bijna negentig procent van de taxibedrijven zijn eenmansbedrijven, de meeste aangesloten bij Uber. Dit aantal is in de afgelopen twee jaar verdubbeld.

2. Digitale platformen kunnen de realisatie van de SDGs onder druk zetten. Onfatsoenlijke arbeidsomstandigheden zijn al in de media aan de orde gesteld.  Sociale voorzieningen zijn niet altijd goed geregeld. De inkomensongelijkheid neemt toe.
3. Door de platforms, waarop consumenten gemakkelijk veel aanbieders kunnen vergelijken, vliegen de transactiekosten omlaag, evenals de marges. Het is een race to the bottom. De diensten zijn nu niet adequaat geprijsd. Dit is een stimulans voor de wegwerpcultuur.  Dat geldt ook voor de mobiliteit,  denk aan bezorging van online bestellingen en taxigebruik. Dit zet een druk op ruimte en milieu.
4. In de platformeconomie heb je winnaars en verliezers, waarbij ‘the winner takes it all’. Wie de data van veel gebruikers bezit, kan de monopoliepositie verwerven. In Amerika zijn de data in handen van bedrijven, in China in handen van de overheid en in Europa lijken ze in handen van de consumenten te komen. De situatie in Europa heeft de voorkeur aan de DSGC-tafel, zo kan een sterk uiteenlopende machtsongelijkheid worden voorkomen. Maar dit vereist goede Europese regelgeving op het gebied van privacy en veiligheid.

5. De platformeconomie biedt kansen om de SDGs te realiseren. Denk aan het platform TooGoodToGo.nl, waar je onder meer overtollig voedsel kunt aanbieden. Digitale platforms zijn nodig voor de ontwikkeling richting het delen en gebruiken van goederen in plaats van het bezitten. Hiermee draagt de platformeconomie bij aan een circulaire economie.
6. Kunstmatige intelligentie (AI) is een digitale technologie die toepassingsmogelijheden biedt die het maatschappelijke en economische leven op hun kop zetten. Digitale platformen zijn zo'n toepassing.   Met AI kunnen we inefficiënties uit het economische systeem halen, waardoor bijvoorbeeld energieverbruik in een haven met 20 procent kan worden teruggedrongen en daarmee de CO2-uitstoot. Ook kan AI bijdragen aan het welzijn van burgers, bijvoorbeeld door in de zorg nauwkeuriger te diagnosticeren.  

Bedrijven reageren op drie manieren op de Platformeconomie:
1 Ze gaan van producten naar diensten. Voorbeeld: Philips verkoopt geen lamp meer maar verhuurt
licht;
2. Ze differentiëren in service, zorgen dat hun dienst uniek is en gaan dichter tegen de klant aan zitten;
3. Ze investeren in merkreputatie, want zonder sterk merk ben je verloren op digitale platforms. Daarbij bouwen zij aan een reputatie waarvan zorg voor SDGs een belangrijk element is.

Volgens de Nederlandse CEO’s kunnen zij in een platformeconomie als volgt bijdragen aan de SDGs:
1. Omarm een platform dat de SDGs koestert. Zo werkt de Chinese webwinkelgigant Alibaba samen met het World Economic Forum en geeft kleine ondernemers in ontwikkelingslanden een kans omzet via de webwinkel te genereren;
2. Bouw zelf een platform en onderscheid je op één of meerdere SDGs. Zo zijn er bijvoorbeeld speciale platforms die tot doel hebben gelijkheid te bevorderen, platforms die voedselverspilling tegengaan en platforms die mobiliteit als service aanbieden.

Platformeconomie is steun voor SDGs
Alle CEO’s aan de DSGC-tafel erkennen dat de SDGs vaak een aansprekende en krachtige purpose bieden in de waardepropositie van hun producten en diensten.  Digitale technologieën bieden de faciliteiten om deze propositie effectief te vermarkten. Ze maken ‘product as a service’ mogelijk.  Digitale platforms kunnen zorgen voor transparantie over de oorsprong van producten en de stroom van grondstoffen in de waardeketen en helpen daarmee de circulaire econome vorm te geven. En ze kunnen iedereen een gelijke kans op participatie geven.  Denk aan vrouwen in ontwikkelingslanden die voor Uber rijden. 

Op 16 oktober 2018 is een eerste aanzet voor een nationale AI-strategie gepresenteerd. Nu wordt er gewerkt aan de vorming van een nationale AI -oalitie onder leiding van VNO-NCW en het ministerie EZK. Doel is om binnen enkele maanden een publiek-private nationale AI-actieagenda te ontwikkelen die AI in Nederland op een verantwoorde manier versnelt met inachtneming van Europese waarden. Ondernemers die willen meedoen en meedenken, kunnen zich melden bij VNO-NCW. 

Voorafgaande aan de discussie over de Platformeconomie presenteerde Hans de Jong, president Philips Nederland, het internationale platform PACE voor ‘Accelerating the Circulaire Economy’. Dit platform is een internationaal versnellingshuis voor de circulaire economie. De Jong deed een oproep aan de bedrijven om PACE te steunen. Mogelijk opent PACE binnenkort een vestiging in Den Haag, waarmee Nederland zich op de kaart kan zetten als circulaire hotspot.  
Meer informatie